28 dec Een boom vol verhalen

Eigenlijk had ik dit blogje op tweede kerstdag live willen laten gaan, maar jullie weten vast wel hoe dat gaat met de kerstdagen. Eerst ben je druk met eten en daarna ben je in een voedselcoma. Uit die laatste begin ik langzaam te ontwaken, dus tik ik vandaag nog maar dit kerstige blogje. Waar ik nog flink aan heb zitten tekenen, kleuren en fotosjoppen voor ik afzakte naar het diepe zuiden om daar Stille Nacht te zingen bij de kerststal en de Weihnachtsbaum van mijn ouders.

Ik liet mijn eigen boom in Utrecht achter. Met al z’n gekke ballen en al z’n gekke verhalen. Heel vroeger, toen ik nog geen boom had en besloot er een te gaan nemen op mijn studentenkamertje, vroeg ik aan de oma een paar kerstballen voor Sinterklaas. Het liefst in wit en zilver, want dat leek mij wel wat. Stijlvol jong. Nou, dat hield ik twee jaar vol. Daarna kocht ik ook blauwe ballen. En niet snel daarna ook roze. En rode. En gouden. En daarna de rest. Ik ben gewoon niet zo’n minimalistisch persoon.

Ergens eind 2008, begin 2009 ontstond het plan voor de boom die ik nu heb. Ik was namelijk op vakantie in Oostenrijk met mijn ouders en oma en we huurden een vakantiewoning van vrienden van mijn oom en tante. Zoals dat in Oostenrijk vaker het geval is, wonen daar meerdere generaties in één huis en daarom gingen we ook bij de oma des huizes op bezoek, die de bovenste verdieping van het huis bewoonde. En die had een vrij briljante Weihnachtsbaum. Hij hing namelijk helemaal vol met ballen van overal en nergens, want de Oostenrijkse oma bleek een ware wereldreizigster en bracht altijd iets mee voor in haar boom. Sindsdien koop ik ook overal waar ik kom kerstballen, wat soms best een zoektocht is. Of brengen mensen dingen voor in mijn boom mee van hun reizen, want ik kom natuurlijk alleen maar in Duitsland.

Hieronder zien jullie een vijftal ballen, die ik nagetekend heb. Was nog best een gedoetje, dus ik verwacht een welgemeend ‘Nou, poe poe’. Bij iedere bal vertel ik een verhaaltje en we beginnen linksboven met het houten gevalletje. Van daaruit gaan we met de klok mee.

Houten ster uit Aken
Ik kom al mijn hele leven op Duitse kerstmarkten. Dat dit nu allemaal wat ingewikkelder is, vind ik dan ook niet zo lollig. Kerst is voor mij een Duits verschijnsel en nu ik mijn kerstmarkt mis (met name die van Aken, dat is mijn oerkerstmarkt) vind ik het toch allemaal een tandje minder. Maar goed, veel wat in mijn boom hangt, komt uit Aken. Zo ook deze houten ster met een silhouet van de Dom van Aken erin, mijn favoriete kerk. Ik heb een zelfde houten ster met de Dom van Keulen en een paar jaar geleden kwam vriendin A. aanzetten met het Rathaus van Aken. Uit dezelfde serie, zonder dat ze het wist. Ik ben altijd op zoek naar meer houten sterren uit deze serie, maar ik denk dat het iets van Nordrhein-Westfalen is, want in Hamburg en Berlijn heb ik me rot gezocht en niks vergelijkbaars gevonden. En de laatste keer in Düsseldorf heb ik niet goed opgelet.

Elefanten
Iedereen die als kind Duitse tv keek (hallo grensgebied) kent Die Sendung mit der Maus wel. En daarin heb je deze Elefanten, die ik echt te schattig vind. Ik kocht hem in Berlijn op de kerstmarkt bij de Gedächtniskirche. In het huisje van Käthe Wohlfahrt. Op elke Duitse kerstmarkt vind je dit huisje en het hangt en staat vol met de briljantste kerstballen, Weihnachtspyramiden en andere Duitse kerstmeuk. Wel veel geld meenemen, want Käthe is niet goedkoop. Ik had mij voor corona voorgenomen om ook de Maus te gaan kopen, maar ja… hoe dat allemaal afliep dat weten jullie ook. Dus nu hoop ik maar dat Käthe de Maus nog even in het assortiment houdt. Ze heeft ook winkels die het hele jaar open zijn (onder andere in Berlijn en Rüdisheim) dus misschien dat ik daar door het jaar nog eens naar binnen ga lopen.

Aartslellike bal
Toen de oma ging hemelen, werden haar spullen verdeeld over de kinderen en kleinkinderen. Ik wilde de kerstballen wel hebben, want ik was toen al jaren afgestapt van het idee dat mijn boom zilverkleurig moest zijn. Alsof ik het wist. Dat ik ooit de bonte verzameling ouwe meuk van de oma ging overnemen. Mijn oma mopperde altijd over haar kerstballen.
‘Wat een lelijke ouwe ballen,’ zei ze dan.
Deze bal was mijn favoriet. Viezig bruin-oranje van kleur met daar omheen een crèmekleurig draadje in de vorm van een ster. Ik denk dat het draadje ooit wit was, maar dat is inmiddels al niet meer het geval, want die bal komt uit de jaren 50 of zo. Wat ooit de bovenkant was, is al een eeuwigheid de bovenkant niet meer, het kroontje is  afgebroken en de oma heeft een haakje vastgemaakt aan het stervormige draadje eromheen. Aan de zijkant zit een ster van goudkleurig karton. Die aan de bal vast is gemaakt met een ijzerdraadje. Het is curieus, zullen we maar zeggen.

Vogeltje uit Portugal
Ik schreef laatst over het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima en dat ik een dvd van het huwelijk kreeg van T. uit Portugal. De dvd kwam toentertijd niet alleen, T. stuurde mij een hele doos met spullen en hapjes uit Portugal. Daar zat ook dit rode vogeltje voor de kerstboom in. Het was heel anders dan onze Nederlandse en Duitse vogeltjes met hun pluimstaarten, dus ik was er bijzonder mee in mijn nopjes. Waar T. nu is, weet ik trouwens niet. Ze werd ooit heel boos tijdens een rojaltiediscussie en daarna heeft niemand meer wat van haar vernomen. Ik ben iemand die online-dingen nooit al te serieus neemt (vooral als het om rojalties gaat), dus ik vond het allemaal wat al te dramatisch, maar ja. Desondanks moet ik nog altijd aan T. denken als ik het vogeltje zie. Het is toch wat, zo’n boom.

Bal met kaarsvet
Een andere bal uit de nalatenschap van de oma (die verder bestaat uit een kettinkje, een kruisbeeld en een Maria voor aan de muur) is deze klassieke zilverkleurige bal. Op zich geen heel bijzonder stuk (daar is hij te stijlvol voor), maar als je ‘m van dichtbij bekijkt, dan zit er nog kaarsenvet op uit de tijd dat opa en oma nog echte kaarsjes in hun boom hadden.
‘Was dat niet gevaarlijk?’ wilde ik als kind weten.
‘Er stond permanent een emmer water naast,’ zei de oma droog, ‘Die mieterden we er gewoon overheen als het mis ging.’
Ik denk absoluut niet dat alles vroeger beter was, hoor. Maar spannender was het zeker.